Projekt dyrektywy green claims - rewolucja w zakresie oświadczeń środowiskowych
22 marca 2023 r. Komisja Europejska opublikowała projekt nowej dyrektywy wprowadzającej po raz pierwszy kompleksową, szczegółową regulację dotyczącą „green claims”, tj. tzw. oświadczeń środowiskowych.
To kolejny wielki krok zmierzający do ograniczenia zjawiska greenwashing'u (pseudoekologicznego marketingu / "ekościemy") oraz zwiększenie ochrony konsumenta w krajach Unii Europejskiej.
Jaki jest cel dyrektywy green claims?
Celem dyrektywy jest przede wszystkim uporządkowanie praktyk firm wprowadzających produkty na rynek UE w zakresie umieszczania oświadczeń na ich produktach czy w kampaniach marketingowych, w szczególności:
- sprawienie, by oświadczenia dotyczące ekologii były wiarygodne, porównywalne i weryfikowalne w całej UE,
- ochrona konsumentów przed greenwashingiem,
- wsparcie w transformacji do ekologicznej gospodarki UE o obiegu zamkniętym
- pomoc w ustanowieniu równych warunków działania, jeśli chodzi o efektywność środowiskową produktów.
W dzisiejszych czasach konsumenci zwracają coraz większą uwagę na ekologiczne aspekty produktów analizując ich skład (czy opiera się na składnikach sztucznych czy naturalnych), opakowań (możliwość poddania recycling'owi). Firmy starają się w związku z tym przykuwać uwagę klientów i podkreślać zalety swoich produktów stosując hasła reklamowe (np. koszulka wykonana w 100% z materiałów pochodzących recyclingu) czy znaki podkreślające "ekologiczne" zalety ich produktów lub sugerujące, że produkty przeszły certyfikację instytucji środowiskowych bądź ekologicznych. Praktyka pokazuje, że w tym obszarze dochodzi do wielu nadużyć i nie zawsze używane przez firmy hasła czy loga są zgodne z prawdą.
Badanie Komisji Europejskiej wykonane w 2020 r. wykazało, że 53,3% zbadanych twierdzeń dotyczących ochrony środowiska w UE uznano za niejasne, wprowadzające w błąd lub bezpodstawne, a 40% za zupełnie bezpodstawne.
Źródło: Komisja Europejska (europa.eu)
Projekt dyrektywy wymaga jest, aby firmy nie składały "pustych", wprowadzających w błąd oświadczeń, ale polegały na rzetelnych danych potwierdzonych przez naukowe, możliwe do zweryfikowania metody.
Zakres dyrektywy i obowiązki państw członkowskich
Projekt dyrektywy wymaga od państw członkowskich zapewnienia, że przedsiębiorstwa dobrowolnie składające oświadczenia dotyczące ekologiczności produktów będą przestrzegać minimalnych wymogów w zakresie uzasadnienia oświadczeń i komunikacji. Państwa członkowskie mają być odpowiedzialne za ustanowienie procesów weryfikacji i egzekwowania, które będą przeprowadzane przez niezależnych i akredytowanych weryfikatorów.
Kluczowe wymogi:
Kluczowe wymogi:
- oświadczenia środowiskowe muszą być poparte powszechnie uznanymi dowodami naukowymi,
- porównania własnych produktów do innych produktów na rynku muszą być sprawiedliwe i oparte na porównywalnych, równoważnych informacjach i danych,
- oświadczenia lub etykiety wykorzystujące zbiorczą punktację ogólnego wpływu produktu na środowisko, na przykład na różnorodność biologiczną, klimat, zużycie wody, glebę itp., są niedozwolone, chyba że wynika to z odrębnych przepisów UE,
- systemy oznakowania ekologicznego powinny być rzetelne i niezawodne, a powstawanie nowych oznaczeń musi być kontrolowane,
- etykiety środowiskowe muszą być przejrzyste i czytelne, weryfikowane przez stronę trzecią i regularnie przeglądane.
Jakie obowiązki dla firmy?
Przedsiębiorstwa będą zobowiązane m.in. do:
- zapewnienia wiarygodności stosowanych oświadczeń środowiskowych - komunikacja powinna być przystępna dla konsumenta, zrozumiała i czytelna (np. umieszczenie linku, hiperłącza lub kodu QR odsyłającego do szczegółowych informacji),
- konieczność rewizji opisów i oznaczeń, w niektórych przypadkach np. zmiany opakowań,
- przegląd komunikacji marketingowej produktów,
- konieczność ponoszenia nakładów na niezależne weryfikacje prawdziwości oświadczeń.
Kogo obowiązuje?
Dyrektywa nakłada zakres minimalnych wymogów dla wszystkich przedsiębiorstw działających na terenie UE z wyjątkiem:
Dyrektywa ma obowiązywać również przedsiębiorstwa spoza obszaru Unii Europejskiej składające dobrowolne oświadczenia środowiskowe skierowane do konsumentów w UE.
- mikroprzedsiębiorstw (mniej niż 10 pracowników i mniej niż 2 mln EUR obrotu), które mają być zwolnione z wymogów stosowania dyrektywy, ale mogą stosować się do tych wymogów dobrowolnie.
- firm z branży finansowej (m.in. banków, zakładów ubezpieczeń i funduszów inwestycyjnych).
Dyrektywa ma obowiązywać również przedsiębiorstwa spoza obszaru Unii Europejskiej składające dobrowolne oświadczenia środowiskowe skierowane do konsumentów w UE.
Od kiedy?
Projekt jest aktualnie w procesie analizy na poziomie UE. Po przyjęciu dyrektywy państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na implementację przepisów na gruncie prawa krajowego, które mają obowiązywać 24 miesiące po wejściu w życie dyrektywy.