ESG aktualności

Co Omnibus (CSRD, ESRS) oznacza dla mojej firmy?

2025-11-30 17:12

Co Omnibus (CSRD, ESRS) oznacza dla mojej firmy?

Wprowadzenie — czym jest pakiet „Omnibus”

W lutym 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła tzw. pakiet „Omnibus Simplification Package”, którego celem jest uproszczenie i dostosowanie obowiązków w obszarze raportowania zrównoważonego rozwoju (ESG), due diligence w łańcuchach dostaw, a także wymogów związanych z taksonomią UE.
Dla firm — w tym tych z Polski — propozycje zmian mogą oznaczać znaczącą redukcję obowiązków, przesunięcie terminów i ograniczenie zakresu raportowania. Jednak zmiany te należy śledzić uważnie, bo wiele zależy od finalnego kształtu regulacji przyjętych przez Parlament Europejski i państwa członkowskie.

Główne założenia Omnibusa w kontekście CSRD i ESRS

Kluczowe zmiany objęte pakietem Omnibus to:

🔹 Zawężenie zakresu firm objętych obowiązkiem

  • Jednym z najważniejszych efektów propozycji jest podniesienie progu zatrudnienia i obrotów, ponad które firma podlega obowiązkowi raportowania ESG — zgodnie z Omnibus, wymagania mają dotyczyć jedynie największych przedsiębiorstw.
  • W praktyce oznacza to, że znacząca część firm — zwłaszcza średnich i mniejszych — może zostać wyłączona z obowiązku raportowania pod CSRD.
  • W przypadku firm wyłączonych z CSRD, możliwe będzie stosowanie dobrowolnych standardów — np. opartego na standardzie dla SME rozwiązania VSME.

🔹 Uproszczenie standardów raportowania — rewizja ESRS

  • W ramach Omnibus, Komisja zleciła EFRAG przygotowanie technicznych zaleceń w zakresie uproszczenia standardów ESRS. W lipcu 2025 r. EFRAG opublikowała projekt nowych („exposure drafts”) uproszczonych ESRS.
  • W proponowanych zmianach przewidziano redukcję liczby wymaganych danych — liczba "datapointów" do raportowania ma zostać zmniejszona o ok. 57%.
  • Ponadto, uproszczenia obejmują m.in. uproszczenie procesu oceny podwójnej istotności (double materiality), klarowność definicji, lepsze powiązanie ESRS z innymi regulacjami UE oraz usunięcie lub ograniczenie wymogu wdrażania standardów sektorowych.

🔹 Odroczenie i złagodzenie obowiązków — tzw. „stop-the-clock” i ulgi dla firm już raportujących

  • Pakiet zawiera mechanizm „stop-the-clock” — czyli przesunięcie momentu pierwszego obowiązkowego raportowania dla części firm (Wave 2).
  • Dla firm, które już raportują (tzw. „Wave 1”), zaproponowano tymczasowe ulgi — część standardów ESRS (np. niektóre ujawnienia środowiskowe/społeczne) mogą być pominięte w latach 2025-2026 i zaraportowane dopiero za 2027 r.

🔹 Modyfikacje w wymogach dla łańcuchów dostaw i due diligence

  • W ramach propozycji zmian dla CSDDD (choć to poza stricte CSRD/ESRS) przewidziano ograniczenie obowiązków due diligence — np. obowiązek obejmie jedynie bezpośrednich dostawców (a nie całego łańcucha), co znacząco zmniejszy skalę wymaganych działań.
  • Ponadto — proponuje się opóźnienie daty wejścia w życie niektórych nowych obowiązków.

Co to oznacza w praktyce — scenariusze dla Twojej firmy

Jak widać proponowany pakiet zmian jest olbrzymi i może mieć istotny wpływ na szereg firm - małe i średnie firmy, ale też większe spółki.

Co może się zmienić / na co zwrócić uwagę?
Małe i średnie firmy (np. < 1000 pracowników)
Jest całkiem prawdopodobne, że zostaną wyłączone z obowiązku raportowania ESG pod CSRD; raportowanie potencjalnie dobrowolne — np. wg standardu VSME. To zmniejsza ryzyko formalnych sankcji, ale też może obniżyć presję na ESG compliance.
Średnie spółki planujące szybką ekspansję / wzrost zatrudnienia
Warto monitorować zmiany — wejście w próg > 1000 pracowników lub spełnienie progu obrotów może przywrócić obowiązki; w praktyce mogą się pojawić luki czasowe lub okresy przejściowe.
Duże przedsiębiorstwa, grupy kapitałowe, firmy już raportujące (Wave 1)
Zmiany mogą dać szansę na uproszczenie i ograniczenie ciężaru raportowego — mniej datapointów, możliwość pominięcia części ujawnień ESRS w 2025-2026 (phase-in). To daje przestrzeń na optymalizację procesów raportowania.
Firmy z rozbudowanym łańcuchem dostaw / dostawcy dla dużych korporacji
Obowiązki due diligence mogą się istotnie zmniejszyć — mniejsza częstotliwość, ograniczenie do bezpośrednich dostawców. To może oznaczać mniejszą presję na zbieranie danych od całego łańcucha, ale również — większą odpowiedzialność dla firm nadzorujących.
Skorzystanie z momentu przejściowego w strategii ESG
Możliwość wykorzystania okresu „oddechu” do przemyślenia strategii ESG: optymalizacja procesów, przygotowanie narzędzi, lepsza selekcja wskaźników, budowa roadmapy zgodnej z przyszłymi regulacjami.

Czy Omnibus 2025 to szansa czy zagrożenie?

✅ Potencjalne korzyści

  • Mniejsze obciążenie administracyjne — dla wielu firm raportowanie ESG jest czasochłonne i kosztowne. Wykluczenie firmy z obowiązku raportowania może oznaczać sporą oszczędność.
  • Większa elastyczność i więcej czasu — szansa na wdrożenie strategii ESG „na spokojnie”, w sposób przemyślany i stopniowy.
  • Unikanie sankcji lub kosztów compliance — dla firm, które wypadną poza zakres obowiązków CSRD, znikają zagrożenia związane z niedopełnieniem obowiązków.

⚠️ Ryzyka i wyzwania

  • Brak harmonizacji rynku / trudności z porównywalnością danych — jeśli wiele firm zdecyduje się na dobrowolne raportowanie lub z niego zrezygnuje, jakość i użyteczność danych ESG może spaść. To może utrudnić analizę porównawczą, np. przez inwestorów.
  • Ryzyko reputacyjne — firma, która zrezygnuje z raportowania mimo że mogłaby je dobrowolnie prowadzić, może być postrzegana jako mniej transparentna.
  • Niepewność regulacyjna i długie okresy przejściowe — czasowa ulga może zwiastować przyszłe zmiany — firmy muszą być gotowe na kolejny zestaw zasad, co może generować dodatkowe koszty adaptacji.
  • Odpowiedzialność w łańcuchach dostaw — uproszczenia w due diligence mogą kusić, ale także obniżyć kontrolę nad ryzykami ESG w sieciach dostaw — co przy niewłaściwym monitoringu może narazić firmę na ryzyko reputacyjne lub operacyjne.

Co można i warto zrobić już teraz?

  1. Analiza progów obligujących do raportowania — czy firma mieści się w granicach podlegających CSRD po zmianach (liczba pracowników, obroty/suma bilansowa).
  2. Oceń sensowność raportowania ESG mimo braku obowiązku— dobrowolne ESG może być narzędziem budowania przewagi konkurencyjnej, reputacji i transparentności.
  3. Przygotować roadmapę ESG z uwzględnieniem możliwych scenariuszy zmian — od minimalnej wersji (compliance + wymogi prawne) po wersję strategiczną: integracja ESG w strategii biznesowej, ładem korporacyjnym.
  4. Śledzić proces legislacyjny i konsultacje — reagować na zmiany — wiele ze zmian jest projektem i wymaga formalnego przyjęcia; warto obserwować prace Parlamentu i państw członkowskich.

Wnioski

Pakiet Omnibus 2025 to bez wątpienia istotna zmiana w kształcie unijnego systemu regulacji ESG. Dla wielu firm — zwłaszcza mniejszych — oznacza ulgę i szansę na rozwój bez nadmiernego obciążenia raportowego. Jednak to także moment, w którym firmy muszą przemyśleć, czy rezygnacja z raportowania to tylko oszczędność, czy też utrata potencjalnych korzyści strategicznych (wiarygodność, przewaga konkurencyjna, lepszy dostęp do inwestorów).
Jeśli potrzebujesz wsparcia lub konsultacji prawnych skontaktuj się z Kancelarią Prawną Aleksandra Przybylska-Fąfara – doradztwo prawne dla firm.