Dyrektywa CSRD - co to jest i jakie ma znaczenie?

Dyrektywa wprowadza obowiązek uwzględnienia w sprawozdaniu z działalności firmy m.in. wielu wskaźników i specyficznych informacji niezbędnych do zrozumienia wpływu firmy na zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem oraz tego jak te zagadnienia wpływają na rozwój, wyniki i sytuację danej firmy. Obowiązek raportowania kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem dotyczy określonych przedsiębiorstw, ale wpływa także na te firmy, których obowiązek sprawozdawczości bezpośrednio nie dotyczy (o czym dalej).

Dyrektywa CSRD:

• wprowadza jednolity standard raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju,
• nakłada obowiązek przygotowania raportu w jednolitym formacie cyfrowym (poprawa transparentności i porównywalności publikowanych danych),
• wprowadzana obowiązek poddawania ujawnień niezależnym audytom (początkowo atestacja dająca ograniczoną pewność („limited assurance”), a docelowo na poziomie wystarczającej pewności („reasonable assurance”), tak jak w przypadku sprawozdań finansowych.

Tu znajdziesz wersję polską Dyrektywy CSRD.

Dyrektywa dodatkowo przewiduje, że obowiązkiem sprawozdawczości objęte są również jednostki z państw trzecich, które posiadają jednostkę zależną lub oddział na terytorium Unii. Próg obrotu netto w wysokości przekraczającej 40 mln EUR powinien więc być stosowany do oddziałów jednostek z państw trzecich, a progi decydujące o uznaniu za dużą jednostkę lub za małą, lub średnią jednostkę, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, z wyjątkiem mikrojednostek, powinien być stosowany do jednostek zależnych jednostek z państw trzecich.

Dyrektywa nie nakłada bezpośrednio obowiązków w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju na małe i średnie przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie oraz na mikrojednostki, tj. takie jednostki, które nie przekraczają dwóch z trzech następujących limitów:

• średnioroczne zatrudnienie nie przekracza 10 pracowników,
• suma bilansowa nie przekracza 450 tys. EUR (*)
• przychody netto ze sprzedaży nie przekraczają 900 tys. EUR.

(*) limity podniesione przez Komisję Europejską z 350 tys. EUR na 450 tys. EUR dla aktywów oraz z 700 tys. EUR na 900 tys. EUR dla przychodów - wynikało to z uwzglęnienia wpływu inflacji w ostatnich latach

Jest jednak pewne ale....

Czy powyższych harmonogram oznacza, że nienotowane czy małe i średnie notowane na giełdzie przedsiębiorstwa mają dużo czasu? Zdecydowanie NIE.

Informacje na temat zrównoważonego rozwoju, które będą podlegały raportowaniu, mają obejmować informacje na temat całego łańcucha wartości jednostki, tj. nie tylko jej własnych operacji, produktów i usług, ale także stosunków gospodarczych oraz łańcuchów dostaw. Dyrektywa CSRD wywiera więc pośredni wpływ także na przedsiębiorstwa pozostające w łańcuchu wartości podmiotów zobowiązanych do raportowania. Jednostki raportujące będą zatem wymagały od firm, z którymi współpracują (dostawców, usługodawców, odbiorców towarów lub usług) informacji, które muszą zostać ujęte w ich własnym sprawozdaniu.

Przedsiębiorstwa zobowiązane do sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju będą zatem wprowadzały umowne mechanizmy obligujące kontrahentów do dostarczania wymaganych danych. Należy się spodziewać, że firmy, które nie będą mogły lub chciały współpracować na tej płaszczyźnie, niestety wypadną z obiegu.

Mikroprzedsiębiorstwa, a także małe i średnie firmy nienotowane na giełdzie, które będą chciały zachować konkurencyjność na rynku, też będą musiały przygotować się do przekazywania odpowiednich informacji swoim większym kontrahentom. Zatem wyzwania związane z CSRD dotyczą w praktyce znaczącej części firm funkcjonujących na unijnym rynku.

Ujawnieniu w ramach sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju będą podlegały kwestie:

• środowiskowe
• społeczne
• pracownicze
• poszanowania praw człowieka
• przeciwdziałanie korupcji i łapownictwo.

Dyrektywa CSRD wprowadza obowiązek raportowania wielu wskaźników oraz specyficznych informacji niezbędnych do zrozumienia wpływu firmy na zagadnienia związane ze zrównoważonym rozwojem oraz tego jak te zagadnienia wpływają na rozwój, wyniki i sytuację danej firmy.

Raportowanie wg CSRD wiąże się z pozyskaniem rzetelnych informacji od uczestników z całego łańcucha wartości, w tym dostawców. W związku z tym większe podmioty będą oczekiwały od swoich kontrahentów udzielenia informacji w zakresie m.in. śladu węglowego, emisji zanieczyszczeń, przestrzegania praw człowieka czy praw pracowniczych. Dostosowanie procesów pozyskiwania, gromadzenia i analizy informacji to proces bardzo czasochłonny, więc nie warto czekać do ostatniej chwili.

Komisja Europejska jest zobowiązana do przyjęcia aktów uzupełniających dyrektywę w celu zapewnienia jednolitych i spójnych standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w całej Unii Europejskiej (zgodnie z art. 19a i 29a CSRD).

Komisja zleciła przygotowanie standardów zrównoważonego raportowania Europejskiej Grupie Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG).
Standardy te znane są jako ESRS (European Sustainability Reporting Standards).

W standardach ESRS najwięcej miejsca poświęcono zagadnieniom środowiskowym. Pięć spośród dwunastu standardów opisuje szczegółowo jakie środowiskowe kwestie powinny być uwzględniane w raportach niefinansowych podmiotów zobowiązanych (o tym, jakie podmioty są zobowiązane, a jakie pośrednio dotknięte wymogami CSRD można przeczytać powyżej), a tym samym, na co firmy powinny zwrócić swoją szczególną uwagę.

Przepisy zobowiązują państwa członkowskie do wdrożenia sankcji za nieprawidłową realizację obowiązków raportowych, w tym sankcji obejmujących administracyjne kary finansowe. W związku z tym pominięcie obowiązku raportowania nie wydaje się być dobrym pomysłem. Prócz sankcji finansowych należy się również spodziewać negatywnej oceny rynku, kontrahentów czy banków, co może w dalszej perspektywie stanowić o dalszym istnieniu firmy.